Louis XIV Great, King - Sun → Ludwik XIV Wielki, Król Słońce

 





Louis XIV, King of France → Ludwik XIV, Król Francji.

 

 





E: Louis XIV Great, King - Sun → french le Roi-Soleil → born on September 5, 1638 → king of France

and Navarre, son of Louis XIII, of the Bourbon dynasty.

...

 

 

Louis XIV, King of France → Ludwik XIV, Król Francji.

P: Ludwik XIV Wielki, Król Słońce → francuski le Roi-Soleil→ urodzony 5 września 1638 roku→ król Francji

i Nawarry, syn Ludwika XIII, z dynastii Burbonów.

Louis XIV, King of France → Ludwik XIV, Król Francji.

E: When Louis XIII died, his son and successor was 4 years and 8 months old. Up to the age of thirteen, his mother Anna Austrian and the cardinal Jules Mazarin, appointed the regent by his predecessor, Cardinal Armand Richelieu, ruled.

 

 

 

Louis XIV, King of France → Ludwik XIV, Król Francji.

 

 

P: Gdy zmarł Ludwik XIII Sprawiedliwy, jego syn

i następca liczył sobie 4 lata i 8 miesięcy. Do czasu osiągnięcia trzynastego roku życia rządy sprawowali jego matka Anna Austriaczka i Włoch – kardynał Jules Mazarin, wyznaczony na regenta jeszcze przez swego poprzednika, kardynała Armanda Richelieu.

 

 

 

Louis XIV, King of France → Ludwik XIV, Król Francji.

E: In fact, Louis XIV took over independent governments only at the age of 22, after Mazarin's death. He prepared for them carefully and in the first year of his reign issued 14 editions, initiating extensive and comprehensive reforms in France. These included legislation, finance,

 the economy, a new administrative

division of the country, the army, public orders, taxes, customs and others. The court's law was codified, developing the so-called great ordonances: civil, criminal, commercial law and navy. The first two contributed

to the so-called Codex of Louis XIV. All were aimed

at strengthening the power and role of the state

 and absolute power. Louis XIV wanted to rule and decide everything that happened in the kingdom.

He also built his cult of power on the sumptuousness

and richness of the royal court

and on the organization of numerous festivals,

 shows and theatrical performances praising the monarch and his deeds.

 

 

 

Louis XIV, King of France → Ludwik XIV, Król Francji.

P: Faktycznie Ludwik XIV przejął samodzielne rządy dopiero w wieku 22 lat, po śmierci Mazarina. Przygotował się do nich starannie i już w pierwszym roku swego panowania wydał 14 edyktów, zapoczątkowując szerokie i wszechstronne reformy we Francji. Obejmowały one prawodawstwo, finanse, gospodarkę, nowy podział administracyjny kraju, wojsko, porządki publiczne, podatki, cła i inne. Skodyfikowano prawo sądowe, opracowując tzw. wielkie ordonanse: postępowania cywilnego, karnego, prawa handlowego i marynarki.

Dwa pierwsze złożyły się na tzw. Kodeks Ludwika XIV. Wszystkie miały na celu umocnienie potęgi i roli państwa oraz władzy absolutnej. Ludwik XIV chciał sam rządzić

i decydować o wszystkim, co się działo w królestwie.

Swój kult władzy budował także na wystawności

i bogactwie dworu królewskiego oraz na organizowaniu licznych festynów, widowisk i przedstawień teatralnych, sławiących monarchę i jego czyny.

Louis XIV, King of France → Ludwik XIV, Król Francji.

E: Louis XIV XIV is credited with the statement

"State is me" or is referred to as the "King-Sun".

The Sun was called the King-Sun not because

 he was a great monarch, but because he liked to present himself in such a way and ordered to mint coins with his image against the background of the sun.

Louis XIV, King of France → Ludwik XIV, Król Francji.

P: Ludwikowi XIV przypisuje się stwierdzenie

 „Państwo to ja” lub określa się go jako „Króla-Słońce”. Królem słońce nazywano go nie do końca dlatego,

że był wielkim monarchą, ale ponieważ lubił się tak przedstawiać oraz kazał wybijać monety ze swoim wizerunkiem na tle słońca.

Louis XIV, King of France → Ludwik XIV, Król Francji.

E: Louis XIV was surrounded by officials most often

from his family, which did not exclude their ability

and management skills.

 

 

 

Louis XIV, King of France → Ludwik XIV, Król Francji.

 

P: Ludwik XIV otaczał się urzędnikami pochodzącymi najczęściej z jego rodziny, co nie wykluczało ich zdolności oraz umiejętności zarządzania.

Louis XIV, King of France → Ludwik XIV, Król Francji.

E: During the reign of Louis XIV, France led numerous wars, as a result of which its territory significantly expanded. When he joined the throne, the Thirty Years War continued, under which France fought with Spain, Austria and a part of smaller German states.

 Fighting in Germany ended the Westphalian Peace, under which France annexed the Austrian possessions

in Upper Alsace and the Breisach and Philippsburg fortresses on the right bank of the Rhine →

in the historical land of Baden.

 

 

 

 

Louis XIV, King of France → Ludwik XIV, Król Francji.

P: Za panowania Ludwika XIV Francja prowadziła liczne wojny, w wyniku których znacznie powiększyło się jej terytorium. Gdy wstępował na tron, trwała

 jeszcze wojna trzydziestoletnia, w ramach której Francja walczyła z Hiszpanią, Austrią i częścią mniejszych państewek niemieckich. Walki na terenie Niemiec zakończył pokój westfalski, na mocy którego Francja anektowała austriackie posiadłości w Górnej Alzacji oraz twierdze Breisach i Philippsburg na prawym brzegu Renu → na obszarze historycznej krainy Badenii.

 

 

 

 

Louis XIV, King of France → Ludwik XIV, Król Francji.

E: However, the war with Spain lasted with variable luck until 1659. Despite failures on some fronts → mainly

in Catalonia, where the Spaniards succeeded

in suppressing the French-backed uprising → eventually France reached an advantage and under the war-ending Pyrenean peace it obtained Roussillon, Artois without Aire and Saint-Omer, several fortresses in Flanders,

Hainaut and Luxembourg.

 Louis XIV bought Dunkirk from England.

 

 

 

 

Louis XIV, King of France → Ludwik XIV, Król Francji.

P: Wojna z Hiszpanią trwała natomiast ze zmiennym szczęściem jeszcze do 1659 roku. Pomimo niepowodzeń na niektórych frontach → głównie w Katalonii,

gdzie Hiszpanom udało się ostatecznie stłumić wspierane przez Francuzów powstanie → ostatecznie Francja osiągnęła przewagę i na mocy kończącego wojnę pokoju pirenejskiego uzyskała Roussillon, Artois bez Aire i Saint-Omer, kilka fortec we Flandrii, Hainaut i Luksemburgu.

Ludwik XIV odkupił od Anglii Dunkierkę.

Louis XIV, King of France → Ludwik XIV, Król Francji.

E: Relying on the rights of his wife, Maria Teresa Spanish, to the Spanish throne, Louis XIV began a war between France and Spain. 

 

 

 

Louis XIV, King of France → Ludwik XIV, Król Francji.

P: Powołując się na prawa swej żony, Marii Teresy Hiszpańskiej, do tronu hiszpańskiego, Ludwik rozpoczął tzw. wojnę dewolucyjną → wojna prowadzona między Francją a Hiszpanią.

 

 

 

 

Louis XIV, King of France → Ludwik XIV, Król Francji.

E: In its course, French troops occupied

a part of the Spanish Netherlands. However,

 at the same time, the Netherlands, England and Sweden signed a deal in The Hague to coerce the Louis XIV

to agree to their mediation in a dispute with Spain.

The Aachen Peace War, which ended the war, granted France some of the gains in the Netherlands, but also forced Spain to return the rest of the occupied territories, including Franche-Comté.

 

 

 

Louis XIV, King of France → Ludwik XIV, Król Francji.

 

P: W jej toku wojska francuskie zajęły część Niderlandów Hiszpańskich. Jednak w tym samym czasie Holandia, Anglia i Szwecja zawarły układ w Hadze, by wspólnie wymusić na Ludwiku XIV zgodę na ich mediację w sporze z Hiszpanią. Kończący wojnę pokój w Akwizgranie przyznawał Francji część zdobyczy w Niderlandach,

ale zmuszał też do zwrócenia Hiszpanii reszty zajętych terenów, w tym Franche-Comté.

Louis XIV, King of France → Ludwik XIV, Król Francji.

E: However, as a result of the peace, the Hague coalition broke up, which Louis XIV used to assemble a coalition against the Netherlands. He entered into an anti-Dutch alliance with the English king Charles II, he assured himself the neutrality of the German states.

Later he occupied Lorraine, whose ruler Charles IV pursued  anti-French policy.

 

 

 

 

Louis XIV, King of France → Ludwik XIV, Król Francji.

P: Jednak w wyniku zawartego pokoju rozpadła się koalicja haska, co Ludwik XIV wykorzystał

do zmontowania koalicji przeciwko Holandii. Zawarł antyholenderski sojusz z królem angielskim Karolem II, zapewnił sobie neutralność państw niemieckich.

 Później zajął Lotaryngię, której władca Karol IV prowadził antyfrancuską politykę.

 

 

 

Louis XIV, King of France → Ludwik XIV, Król Francji.